موتور یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین قطعات در خودروها و ماشین‌آلات صنعتی و دستگاه‌های مختلف است و برای اینکه عملکرد مناسبی داشته باشد نیازمند یک روغن موتور با کیفیت و استاندارد است. آلودگی روغن موتور و روانکارهای صنعتی موجب آسیب دیدن سیستم های هیدرولیک می شود. همچنین تولید روغن با کیفیت می تواند این آلودگی ها را به حداقل برساند. از این رو یافتن علل ایجاد آلودگی در روغن موتور و شناسایی انواع آلودگی های روغن موتور بسیار حائز اهمیت است.
در ادامه این موضوع را بیشتر مورد بررسی قرار می‌دهیم پس تا پایان با ما همراه باشید.
مهم ترین دلایل آلودگی روغن موتور (انواع آلودگی روغن موتور)
عمدتا روغن موتوری که در سیستم‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد به روش‌های زیر آلوده می‌شوند.
آلودگی هایی که خود سیستم عامل ایجاد کننده آن ها است
یکی از انواع آلودگی های روغن موتور آلودگی های ایجاد شده توسط خود سیستم است. در این مورد ذرات حاصل از سایش موجب آلودگی روغن درون سیستم می‌شوند. از جمله دلایل سایش و تولید ذرات می‌توان به کیفیت نامطلوب قطعات، طراحی نامناسب آن‌ها، افزایش درجه حرارت، بالانس نبودن قطعات دوار و … اشاره کرد.
آلودگی هایی که از طریق افراد به سیستم وارد می شود
گاهی اوقات آلودگی توسط افراد وارد روغن موتور می‌گردد. این مسئله ممکن است که در اثر تعمیر و نگهداری نامناسب، عدم توجه به تمیز نمودن قطعات یدکی سیستم و بی توجهی به دستورالعمل های شرکت سازنده، اشتباهاتی که توسط تکنسین‌های تازه کار رخ می‌دهد که دقت کافی در کار ندارند و … رخ دهد که افراد مجبور به استفاده از روغن هایی می شوند که یک بار تصفیه روغن روی آن ها صورت گرفته است. با توجه به تمامی این موارد می‌توان از این مدل از انواع آلودگی های روغن موتور جلوگیری نمود.
آلودگی هایی که به صورت مستقیم به سیستم راه می یابند
از دیگر انواع آلودگی های روغن موتور می‌توان به آلودگی هایی که وارد سیستم می‌شوند اشاره نمود. در واقع بسته‌بندی نامناسب، براده‌های ناشی از جوشکاری، استفاده از روش‌های اشتباه و نامناسب حمل و نقل، بی‌دقتی در حمل قطعات توسط تهیه کنندگان و تکنسین‌ها پیش از نصب قطعات در سیستم می‌تواند موجب ورود آلودگی به سیستم گردد.
در این میان استفاده از یک روغن موتور مناسب و با کیفیت از بروز این اتفاقات جلوگیری می کند. به همین دلیل با مشاهده نیاز افراد به یک راهنمای جامع و بررسی نکات مختلف، در مقاله ای تحت عنوان راهنمای انتخاب روغن موتور مناسب در اختیار شما قرار گرفته است که می توانید از آن استفاده کنید.
آلودگی های فرار کرده و راه یافته به داخل سیستم
در بعضی مواقع نامناسب بودن کیفیت فیلرها می‌تواند موجب نفوذ آلودگی به سیستم شود و از انواع آلودگی های روغن موتور است. این ذرات آلودگی از طریق سیستم‌هایی فیلتراسیونی که دارای طراحی مناسبی نیستند و یا اینکه مسیر عبور آن‌ها از واشرهای بی‌کیفیت که لقی زیادی دارند است به سیستم راه می‌یابند. معمولا فیلترها در زمان کار تحت فشار جریان روغن هستند و احتمال دارد بعضی از آن‌ها به دلیل این فشار وارده ذرات آلودگی که از قبل در خود داشته اند را آزاد نمایند که وارد جریان روغن می‌شود. این موضوع می‌تواند یکی از شایع‌ترین دلایل فرار آلودگی‌ها به داخل روغن و سیستم باشد.
آلودگی جریان روغن با هوا
همانطور که تا به اینجای مقاله می دانید که روغن موتور چیست و چه مواردی از آلودگی های آن می باشد، به رایج ترین این آلودگی ها می پردازیم. آلودگی های رایج در روغن موتور می‌توان به آلودگی ناشی از ترکیب با هوا اشاره نمود. برخلاف تصور بسیاری از کارشناسان آلودگی هایی که از طریق تشکیل محصولات حاصل از ورود هوا به جریان روغن، می‌تواند تاثیرات بیشتری در تخریب ساختار شیمیایی روغن داشته باشد. این نوع آلودگی بیشتر از آنکه مشخصه‌ای کمی باشد مشخصه‌ای کیفی است و به چهار حالت محلول، آزاد، شناور و فوم در روغن رخ می‌دهد. در ادامه هر یک از این حالات را بیشتر توضیح می‌دهیم.
-
هوای محلول
یکی از انواع آلودگی های روغن موتور جریان هوای محلول در روغن است. انحلال هوا در روغن های معدنی یا مینرال به میزان 10 درصد وزنی روغن معمولی است. اما انحلال بیش از این میزان هوا مخصوصا در مدارهای تحت فشار روغن موجب اکسیداسیون سریع در ترکیب شیمیایی روغن می‌گردد.
-
هوای آزاد
هوای آزاد ناشی از تجمع هوا به دلیل بالا آمدن حباب‌های کوچک و ناپایدار هوا در مدار و به هم پیوستن آن‌ها ایجاد می‌شود. وجود هوای آزاد در روغن موتور می‌تواند موجب خوردگی، قفل بخار، کاهش تراکم پذیری هیدرولیک و از دست رفتن مقطعی کنترل فشار گردد.
-
هوای شناور
هوای شناور در روغن موتور نیز می‌تواند موجب آلودگی آن و ایجاد پیامدهای نامناسب گردد. این نوع آلودگی با ورود حباب‌های میکروسکپیک در جریان روغن به وجود می‌آید که موجب حالت ابری شدن در روغن می‌شود. این مسئله می‌تواند خواص مکانیکی روغن را به شدت تحت تاثیر قرار دهد و تغییرات چشمگیری در میزان تراکم پذیری، استحکام فیلم، انتقال حرارت، مقاومت به اکسیداسیون، تشکیل وارنیش و … ایجاد کند. هنگامی که روغن در بخشی از مدار در حالت سکون باشد معمولا شاهد حباب‌های ناپایدار هوا بر روی سطح آن خواهیم بود.
-
فوم یا کف
وجود هوا به صورت فوم یا کف در روغن نیز می‌تواند موجب آلودگی روغن موتور شود و این نوع آلودگی هنگامی اتفاق می‌افتد که حداقل 30 درصد از حجم روغن موجود در مدار را هوا پر کرده باشد. کف کردن روغن تراکم‌پذیری آن را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد و از دیگر مشکلاتی که ایجاد می‌کند می‌توان به خوردگی، قفل بخار، از دست رفتن مقطعی کنترل فشار با توجه به نوع روغن و طراحی مدار اشاره نمود.
آلودگی جریان روغن با آب
یکی دیگر از انواع آلودگی های روغن موتور مربوط به ورود جریان آب به روغن است که منجر به تغییر خواص فیزیکی و شیمیایی روغن می‌گردد. یکی از نکات مهم درمورد روغن همین ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آن است که باعث تصفیه و بازیافت روغن در برج تقطیر می شود. اختلاط آب با روغن نیز می‌تواند به سه حالت مختلف اتفاق افتد. ورود آب به روغن رابطه مستقیمی با افزایش فشار خروج روغن از فیلتر دارد. در اکثر مواقع می‌توان با مشاهده افزایش یا کاهش ناگهانی ویسکوزیته دینامیک در آب به وجود روغن در آن و وجود این نوع آلودگی پی برد.
تشخیص آلودگی های روغن موتور
همانطور که اشاره شد انواع آلودگی های روغن موتور وجود دارد که هر کدام به نوبه خود می‌توانند تاثیرات نامطلوبی بر خواص روغن و عملکرد سیستم داشته باشند. از این رو نیاز است که در صنایع مختلف هر چه سریع‌تر تشخیص داده و رفع شوند تا از آسیب دیدن دستگاه و پرداخت هزینه‌های سنگین جهت تعمیر و تعویض قطعات جلوگیری شود. روش‌ها و آزمایشات مختلفی وجود دارد که با استفاده از آن‌ها امکان تشخیص این آلودگی‌ها وجود دارد. به طور کلی برای محافظت از سیستم‌ها نیاز است که هر چه سریع‌تر برای رفع آلودگی های روغن موتور و تصفیه آن اقدام نمود.
سخن پایانی
وجود انواع آلودگی‌ها روغن موتور می‌تواند خواص فیزیکی و شیمیایی آن را تحت تاثیر قرار دهد و دیگر روغن کارایی و عملکرد مطلوب را نداشته باشد. مجموعه‌های مختلفی در زمینه تولید و بازیافت روغن موتور وجود دارد، یکی از معتبرترین این مجموعه‌ها شرکت نیرونماد خراسان است که سابقه‌ای درخشان و طولانی در زمینه تولید، تصفیه و بازیافت انواع روغن‌های موتور و صنعتی دارد. برای آشنایی بیشتر با محصولات این مجموعه و دریافت مشاوره‌های لازم جهت انتخاب بهترین روغن موتور می‌توانید به وب‌سایت نیرونماد مراجعه کنید.
