تقطیر یک فرآیند تجاری با استفاده از برج تقطیر می باشد که برای تصفیه طیف وسیعی از مواد استفاده میشود. یک ماده از حالت متراکم خود به حالت گازی تبدیل شده که برای مایعات این فرآیند، تبخیر و برای جامدات تصعید نام دارد که هر دو فرآیند نیاز به گرما دارند. تمام مواد مایع یا جامد دارای فشار بخار میباشند. فشار بخار، فشاری است که توسط مادهای که بیشترین فشار را دارد، اعمال میشود.
زمانی که فشار بخار یک مایع به بالاترین حد خود میرسد ماده در حال جوشیدن میشود. فشار بخار یک خاصیت تعادلی است و با تبخیر تعادل آن همیشه توسط مقدار معادل متراکم شده، جبران میگردد. دو عمل تبخیر و تصعید، فرآیندهایی هستند که برای جداسازی و خالص سازی ترکیبات استفاده میشوند. اگر میخواهید درباره تفاوت تقطیر ساده و جزء به جزء اطلاعاتی را کسب کنید تا پایان با ما همراه باشید.
تقطیر ساده چیست؟
برای فهمیدن تفاوت تقطیر ساده و جزء به جزء ابتدا باید با مفهموم تقطیر ساده آشنا شویم. این روش برای جداسازی مواد تشکیل دهنده مخلوطها استفاده میشود که اختلاف نقطه جوش آنها بسیار زیاد است. در مدارس و محیط های آموزشی از تقطیر برای آزمایشات خود برای بازیافت و تصفیه روغن استفاده می کنند.
جداسازی جزء فرار مخلوط از دیگر اجزای غیر فعال با نقطه جوش بالاتر است. این روش مخلوط در فلاسک قرار میگیرد و گرما به آن داده میشود. بعد از افزایش دما و رسیدن به نقطه جوش، جزء فرار به عنوان بخار جدا شده و بعد از عبور از گردنه طولانی فلاسک متراکم میشود و دوباره به حالت مایع برگشته و در نتیجه جزء فرار، از ترکیب جداسازی میگردد.
اگر بیشتر از یک جزء فرار وجود داشته باشد باعث تبدیل شدن اجزا به بخار میشود و این باعث ایجاد یک روند بی ارزش خواهد شد. همچنین باید به این نکته توجه کنید که این روش برای ترکیباتی مورد استفاده قرار میگیرد که دمای جوش آنها بیشتر از 20 تا 25 درجه سانتی گراد است.
تقطیر جزء به جزء چیست؟
اگر بخواهیم تفاوت تقطیر ساده و جزء به جزء را بدانیم باید با هر یک از فرآیندها آشنایی داشته باشیم. تقطیر جزء به جزء فرآیندی است که برای جداسازی ترکیباتی با نقطه جوش بسیار نزدیک به هم استفاده میشود که بازیافت روغن یکی از خدماتی است که در برج های تقطیر صورت می گیرد. دستگاه تقطیر جزء به جزء شامل ستون تقطیر است که اجزای بخار شده در امتداد آن عبور میکند و دوباره وارد چرخه تکراری تراکم و تبخیر میگردد. این کار ادامه پیدا میکند تا زمانی که تمام اجزا از هم جدا شوند.
ستونهای تقطیر شامل سینیهای طبقه بندی شده میباشد که اجزءای مختلف ترکیب براساس نقطه جوش آن ها در ارتفاعات متنوع، بعد از طی کردن چرخه تبخیر متراکم میشوند. بی ثباتترین جزء با کمترین نقطه جوش در بالاترین نقطه ستون قرار میگیرد و بعد از انتقال به کندانسور، دوباره به حالت مایع تبدیل میشود. در نتیجه هر بخش از مخلوط به صورت جزء به جزء جداسازی میشود. این روش یکی از پرکاربردترین روشهای تقطیر در تصفیه و جداسازی نفت در کارخانههای شیمیایی است.
تفاوت تقطیر ساده و تقطیر جزء به جزء
تفاوت تقطیر ساده و جزء به جزء به این صورت بوده که زمانی جزیی از مخلوط، تفاوت دما داشته باشد اولین انتخاب تقطیر ساده است. در غیر این صورت تقطیر جزء به جزء مورد استفاده قرار میگیرد. تقطیر ساده خلوص بالا را ضمانت نمیکند اما روش جزء به جزء به این صورت نیست و قادر به ارائه جداسازی شیمیایی با بالاترین میزان خلوص است.
تقطیر ساده سریع تر و ساده تر است و انرژی کمتری مصرف می کند، اما تنها زمانی مفید است که اختلاف زیادی بین نقطه جوش جزءهای مورد نظر وجود داشته باشد. در نتیجه پایه اصلی این دو فرآیند بر اختلاف نقطه جوش اجزای تشکیل دهنده مواد است و بین این دو، تقطیر جزء به جزء کاربرد وسیعی در صنعت و آزمایشگاه دارد.
اطلاعات خود را بهبود ببخشید؛ تولید روغن چگونه صورت می گیرد؟ به چه روش هایی؟ همه چیز درمورد روغن تولید شده را بخوانید.
کاربردهای تقطیر جز به جز
از این روش برای تصفیه مواد شیمیایی و جداسازی مخلوطها برای به دست آوردن اجزای آنها استفاده میشود. همچنین این روش برای تصفیه آب و جداسازی ستون و آب و موارد دیگر مورد استفاده قرار میگیرد و در صنایع مختلفی مانند پالایشگاههای نفت و کارخانههای شیمیایی استفاده می شود. در میان مواد نفتی و شیمیایی وجود و تولید هیدروکربن یکی از مهم ترین محصولاتی است که در پالایشگاه ها می توان آن ها را به بهره وری رساند.
علاوه بر این برای جداسازی اجزاء هوا نیز کاربرد دارد. اجزایی مانند نیتروژن مایع، اکسیژن و آرگون غلیظ به عنوان محصول به دست میآید. روش تقطیر جزء به جزء در آزمایشگاهها و در صنایع مختلف کاربردهای بسیاری دارد.
مزایای تقطیر جز به جز
همانطور که در تفاوت تقطیر ساده و جزء به جزء اشاره کردیم مزیتهای تقطیر جزء به جزء نسبت به روش تقطیر ساده بیشتر است. برخی از مزایای این روش تقطیر به شرح زیر است:
-
اجرای آن آسان است
یکی از بزرگترین مزیتهای این روش استفاده آسان آن است. تا زمانی که یک سیستم کاملا کاربردی و طراحی شده راهاندازی شده باشد، میتوانید آن را به همان صورت برای انجام کارها به حال خود رها کنید. برای اطمینان از عملکرد صحیح باید سیستم را مرتب بررسی کنید تا بفهمید که آیا نیاز به تعمیر دارد و اگر مشکلی وجود دارد آن را برطرف کنید. تنظیمات تقطیر جزء به جزء مدرن با استفاده از ریز پردازنده ها به صورت خودکار انجام میشود که این کار باعث سادهتر شدن روند کار خواهد شد.
-
بسیار کارآمد است
با آزمایشهای بسیار و فرآیندهای واقعی ثابت شده است که این روش بسیار تاثیرگذار است. در بسیاری از محیطهای صنعتی برای ایجاد محصولاتی که جامعه به آنها نیاز دارد به طور گسترده استفاده میشود.
-
به تولید سوخت مورد نیاز کمک می کند
از تقطیر جزء به جزء برای تصفیه نفت خام، تولید گازوئیل، نفت سفید، بنزین، نفتا و قیر استفاده میشود. در نتیجه این روش به پیشرفت زندگی بشر کمک بسیاری میکند.
معایب تقطیر جزء به جزء
در ادامه مقاله تفاوت تقطیر ساده و جزء به جزء به معایب تقطیر جز به جز می پردازیم. تقطیر جزء به جزء در طیف وسیعی از فرآیندهای صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد و بسیار مهم و سودمند است. اما این روش در کنار مزیت هایی که دارد چندین معایب نیز دارد که به شرح زیر است:
-
ممکن است گران باشد
در سطح صنعتی، ساخت دستگاه تقطیر جزء به جزء هزینه بسیار بالایی دارد، زیرا به مواد سنگین و ماشین آلات تخصصی نیازمند است. همانند تولید کاتالیست که ممکن است برای برخی از افراد دارای هزینه های بالایی باشد. اما سود خوبی در این میان نصیب افراد می شود. دستگاه تقطیر جزء به جزء آزمایشگاهی با هزینه کمتر امکان پذیر است. همچنین باید کارکنان در زمینه عملکرد سیستمها آموزش لازم را ببینند تا اطمینان حاصل کنند که آنها با نحوه استفاده از تجهیزات تقطیر آشنایی دارند و دچار اشتباه نمیشوند.
-
با خطرات عملیاتی همراه است
تقطیر جزء به جزء طیف وسیعی از خطرات را ممکن است برای افرادی که با آن کار میکنند، ایجاد کند. یکی از بزرگترین خطرات انفجار است، در صورتی که سیستم با اقدامات احتیاطی مناسب مجهز نباشد میتواند منجر به خطرات عملیاتی شود.
-
می تواند باعث آلودگی محیط زیست شود
استفاده از این روش به خودی خود برای محیط زیست مضر نمیباشد. به عنوان مثال تصفیه نفت خام میتواند باعث آزاد شدن مواد شیمیایی مضر در محیط زیست شود. همچنین میتواند باعث آلودگی رودخانهها شود که این امر میتواند در صورت تخلیه نادرست فاضلاب به محیط زیست صورت گیرد.
نتیجه گیری
امروزه تقطیر به عنوان یک فرآیند جداسازی مهم در شیمی، صنعت و علوم غذایی میباشد. حتی می توان از مینی پالایشگاه برای استفاده از فرایند تقطیر استفاده کرد. اما باید به این نکته توجه کنید که تقطیر یک واکنش شیمیایی نیست و میتواند به عنوان یک فرآیند جداسازی فیزیکی در نظر گرفته شود.
در این مقاله هم تلاش کردیم تا شما را با تفاوت تقطیر ساده و جزء به جزء به طور کامل آشنا کنیم. پیشنهاد میکنیم به سایت نیرونماد که در زمینه تولید تصفیه و بازیافت روغن فعالیت دارد، مراجعه کنید و محصولات مد نظر خود را تهیه کنید.