دیسندر و دیسیلتر

معرفی دیسندر و دیسیلتر

همانطور که پیش تر درمورد بازیافت روغن صحبت کرده ایم، وجود هیدروسیکلون ها امری مهم و حیاتی در فرایندهای یک پالایشگاه می باشد. در پالایشگاه های نفتی یا میادین نفتی که در نزدیکی واحدهای بهره برداری هستند، یک واحد تحت عنوان نمک زدا یا نمک زدایی وجود دارد که ما به انگلیسی دیسندر و دیسیلتر آن ها را می شناسیم. در این واحدها این وظیفه بر عهده کل واحد وجود دارد که نمک از نفت خام جدا شود که قادر باشیم از آن برای کاربردهایی که در پالایشگاه می خواهیم استفاده کنیم!

دقت داشته باشید که مشکل در اینجاست که نمک در آب داخل نفت حل می شود نه در خود نفت خام که همین موضوع باعث می شود، فرایند دیسندر و دیسیلتر کمی پیچیده شده و نیاز به اقداماتی در این راستا داشته باشد.

معمولاً در پالایشگاه های پیشرفته و حتی در حد تئوری، دیسندر و دیسیلتر اولین قدم برای پالایش نفت خام است. بعد از پایان نمک زدایی، در یک واحد شمارش تحت عنوان PTM (پوند نمک در هزار بشکه نفت خام)، میزان نمک موجود در این فرایند به صورت کامل اندازه گیری می شود (البته گاهی اوقات ممکن است که در این فرایندها از واحد BS&W برای اندازه گیری میزان نمک استفاده شود.)

برای دریافت خدمات دیسندر و دیسیلتر می توانید با نیرونماد و شماره 05136024104 تماس بگیرید.

معانی مختلف دیسندر و دیسیلتر

ممکن است که در صنعت از اصطلاح دیسندر و دیسیلتر یا نمک زدا برای اشاره به دستگاه نمک زدایی آب هم اشاره کرد که همان طور که احتمالاً حدس می زنید برای استحصال آب شور از آن استفاده می کنیم.

این نمک زدایی در اکثر شهرهای پیشرفته که آب شهری قابل نوشیدن است صورت می گیرد تا انسان و حیوان قادر باشند از آب استفاده کنند. شاید برایتان جالب باشد که در این راستا حتی معاهده های بین المللی وجود دارد که کشورها در آن موظف اند با توجه به شرایط تعیین شده پیش از رسیدن به نقطه مرز بین المللی در این راستا اقداماتی انجام دهند.

گاهی دولت ها با توجه به شرایط موجود در کشور خود ممکن است که از دیسندر و دیسیلتر برای نمک زدایی آب های زیر زمینی، مناطق تحت فشار خوراک دهی احشام و یا حتی بخش هایی که صنایع لبنیاتی وجود دارند، استفاده کنند.

نمک زدایی نفت خام

با توجه به تحقیقات انجام شده، نمک های موجود در نفت خام به صورت کلی عبارت اند از:

• کلیریدهای کلسیم
• سدیم
• منزیم

اگر ما در پالایشگاه نفت خام ( حتی مینی پالایشگاه) با کمک دیسندر و دیسیلتر قادر به حذف این نمک ها نباشیم با مشکلات مختلفی در طول فرایند روبرو خواهیم شد که شاید کمترین حالت هیدرولیز یا آبکافت باشد که در دماهای بالا به صورت دستی اتفاق می افتد (هیدرولیز شدن آب در این دماها می تواند باعث ایجاد اسید کلریدریک شود که خود مشکلات زیادی را در طول فرایند پالایش می تواند برای ما ایجاد کند).

جدا از این مورد، همچنین شن و گل و لای موجود در نفت خام می تواند باعث تشکیل رسوب فلز شود. رسوب فلز در کمترین حالت می تواند مبدل حرارتی موجود در پالایشگاه که از آن برای این فرایند استفاده می کنیم را دچار اختلال و مشکل کند. البته شاید فکر کنید که تمام شد و همین دو مورد می تواند اهمیت دیسندر و دیسیلتر را بیان کند، اما حقیقت ندارد.

متأسفانه افزایش نیاز به گرما برای تبخیر آب، می تواند ظرفیت پیش گرمایش نفت را تا حد زیادی کاهش دهد و نتیجه را به سمتی حرکت دهد که اصلاً خوشایند نخواهد بود (خالی از لطف نیست که بدانید سدیم، آرسنیک و سایر فلزات اگر از ابتدا جدا نشوند، می توانند کاتالیست ها را مسموم کنند). صحبت از کاتالیست شد، اگر نمی دانید کاتالیست چیست و یا اطلاعات بیشتری در زمینه تولید کاتالیست نیاز دارید، می توانید به مقاله مربوطه مراجعه کنید.

در پایان این بخش از محتوا به عنوان جمع بندی در نظر بگیرید که با حذف ذرات معلق از جمله نمک ها در واحد دیسندر و دیسیلتر ما قادر هستیم که جلوی تبدیل شدن آن ها را به مشعل و دود بگیریم! این کار کمک می کند که محیط زیست پایدارتری را داشته باشیم و نقش خود را به عنوان انسان در فرایند حفظ محیط زیست ایفا کنیم.

روش های نمک زدایی (دیسندر و دیسیلتر)

اگر بخواهیم در مورد روش های نمک زدایی یا دیسندر و دیسیلتر صحبت کنیم به صورت کلی با دو روش زیر روبرو خواهیم شد:

• روش شیمایی نمک زدایی نفت خام
• روش الکتریکی جدا سازی نمک از نفت خام

در هر دو این روش ها از آب گرم برای بیرون کشیدن نمک از درون نفت خام کمک گرفته می شود. به عنوان مثال در روش شیمیایی دیسندر و دیسیلتر ما از آب گرم و عامل فعال شیمایی استفاده می کنیم به این صورت که این دو ماده به نفت خام اضافه می شود تا انحلال ناخالصی ها در آب در یک مخزن نگه داشته شود. در نقطه مقابل در روش الکتریکی دیسندر و دیسیلتر با استفاده از الکترودهایی که ولتاژ بالایی دارند از ذرات معلق آب در قسمت تحتانی مخزن نگهداری کمک گرفته می شود (خوبی و مزیت هر دو روش این است که به صورت پیوسته صورت می گیرند).

به صورتی کلی روش های نمک زدایی از نفت خام عبارت اند از:

• به هم پيوستگی ته نشينی (SETTELING COALESCING)
• به هم پيوستگی شيميايی(CHEMICAL COALESCING)
• به هم پيوستگی حرارتی (HEATING COALESCING)
• به هم پيوستگی مكانيكی (MECHANICAL COALESCING)
• به هم پيوستگی الكتريكي (ELECTRICAL COALESCING)
• تركيبی از دو يا چند روش بالا

چرا فرایند نمک زدایی در ایران باید مورد توجه جدی قرار بگیرد؟

هدف اصلی ما از صحبت در رابطه با دیسندر و دیسیلتر این است که توجه بیشتری به این حوزه داشته باشیم چرا که قیمت نفت خام با توجه به میزان کیفیتی که دارد، تعیین می شود. برای این که بهتر متوجه این موضوع شوید به این مثال توجه کنید:

هر پی پی ا افزایش آب و رسوبات نمکی موجود در نفت حدود 0.85 تا 1.3 دلار می تواند باعث کاهش قیمت کلی هر بشکه نفت خام شود که عدد بسیار قابل توجهی حساب می شود. تحقیقاتی که در جهت پالایش نفت و فرایندهای مشابه آن انجام می شود در صورتی که قادر به حل این موضوع و مشکل باشد، می تواند در بهبود فرایند اقتصادی فروش نفت به ما کمک کند.

برج تقطیر چه تاثیری در فرایندهای یک پالایشگاه دارد؟ اگر تمایل به کسب این اطلاعات هستید می توانید به مقاله مربوطه مراجعه کنید.

البته این موضوع تنها در ایران مطرح نیست بلکه در اکثر میدان های نفتی مطرح دنیا ما شاهد این هستیم که تولیدات نفتی آن ها با مقدار قابل توجه و بسیار زیادی آب نمک همراه است (این موضوع در ایران هم زیاد به چشم می خورد به صورتی که اکثر چاه های نفتی ما در داخل کشور با آب زیادی همراه است).

برای بالا بردن کیفیت نفت خام، آب نمک و در نتیجه نمک باید این نوع تحقیقات و استفاده از دستگاه های دیسندر و دیسیلتر را جدی بگیریم. ما از هر روش تصفیه نفتی که استفاده کنیم، بدون شک یک هدف مشترک را دنبال می کنیم و آن ایجاد یک شرایط مناسب برای جدا سازی آب نمک از نفت خام توسط یک نیروی سنگین تر است.

فرایند نمک زدایی در چند مرحله

در واحد دیسندر و دیسیلتر، فرایند نمک زدایی به شکل زیر طی می شود:

• اضافه کردن آب رقیق (یا با میزان نمک کمتر) به نفت خام (دلیل اصلی انجام این مرحله، مخلوط کردن این آب رقیق با نفت خام برای رقیق سازی قطرات با آب نمک در نفت خام است).
• استفاده از سیستم گرمایش (این مرحله در تمامی فرایندهای پالایشگاهی وجود ندارد، اما در برخی با انجام این مرحله به دنبال این هستیم که نفت را تا دمای 60 تا 80 درجه سانتی گراد گرم کنیم که نتیجه آن کاهش ویسکوزیته نفت است).
• تزریق مواد شیمیایی (مخلوط کردن نفت و آب نیاز به یک فرایند شیمیایی نسبتاً پیچیده دارد به همین علت در این مرحله از مواد شیمیایی کمک می گیریم تا این کار به شکل بهتری صورت بگیرد).

جمع بندی

در این مطلب به صورت کامل با دیسندر و دیسیلتر و فرایندهای آن آشنا شدید. متوجه شدید که چرا باید به این موضوع توجه ویژه ای داشت و یک سرمایه گذاری ویژه در آن انجام شود. در نهایت به عنوان حسن ختام باید به این موضوع اشاره کنیم که با توجه به تحقیقاتی که متخصصین در این حوزه انجام داده اند، استفاده از انواع روش های نمک زدایی در نوع خود مؤثر هستند، اما به صورت کلی روش ترکیبی، بهترین روشی است که می توان آن را شناخت و از آن استفاده کرد.

متأسفانه تنها عیبی که می توان به این روش وارد کرد، هزینه بالای آن است که اگر از سرمایه گذاری دولت در این رابطه کمک گرفت، می توان انتظار داشت که تا حد زیادی این موضوع برطرف شود. دقت داشته باشید که در حال حاضر کمک گرفتن از فناوری های نانو هم در این زمینه هم مؤثر است و می تواند تا بیش از 50 درصد عمل نمک زدایی از نفت خام را به شکل بهبود یافته ای پیش ببرد.

نظر شما راجع به فرایند دیسندر و دیسیلتر چیست؟ اگر شما هم خواهان این فرایندها و دستگاه می باشید، می توانید با نیرونماد ارتباط بگیرید.