کوپلینگ چیست؟ در اصل کوپلینگ یک قطعه مکانیکی می باشد که وظیفه انتقال قدرت از ماشین های محرک به قطعات را برعهده دارد. در واقع کوپلینگ در انواع صنعت یک عنصر مهم برای اتصال و انتقال حرکت بین دو شفت مجزا به حساب می آید.کوپلینگ ها انواع مختلفی دارند که هر کدام کاربردهای خاص خود را در صنایع مختلف دارند. همچنین این قطعه از اهمیت ویژه ای برخورد دار است و در صنایعی مانند طراحی و ساخت برج تقطیر، صنایع مکانیکی، صنعت خودرو و… بسیار نقش کلیدی و مهمی را ایفا می کند.
کوپلینگ چیست؟
کوپلینگ در لغت به معنای اتصال دهنده دو قطعه می باشد، در صنعت نیز از این قطعه برای اتصال شفت پایه دار یا هارد کروم استفاده می شود. به معنای دیگر این قطعه یک المان مکانیکی می باشد که نیرو و گشتاور را از شافتی به شافت دیگر انتقال می دهد.
یکی از عمده دلایل استفاده از کوپلینگ ها این است که این قطعه می تواند در شافت هایی که به صورت مستقیم قرار گرفته اند نیرو را از انتهای یک شفت به شفت دیگر انتقال بدهد. البته با پیشرفت تکنولوژی انواعی از کوپلینگ ها به بازار آمده اند که می توانند نیرو را در دو شفت غیر موازی (نقتی که در بین دو شفت زاویه وجود دارد) انتقال دهند.
آشنایی با مزایای کوپلینگ
کوپلینگ ها دارای مزایا و کاربردهای گسترده ای هستند. برخی از این مزایا عبارتند از:
- انتقال نیرو و گشتاور: یکی از اصلی ترین مزایایی که این قطعه دارد این است که قادر به انتقال حرکت و قدرت از یک شفت به دیگری می باشد. در صنایعی که ما نیاز به انتقال قدرت داریم این قابلیت بسیار مهم می باشد.
- جذب لرزش و شوک: یکی دیگر از قابلیت های کوپلینگ ها این است که می توانند لرزش ها و شوک های ناشی از کارکرد دستگاه را به خود جذب کنند؛ وجود این ویژگی باعث می شود که عمر مفید تجهیزات ما بسیار افزایش یابد
- جبران عدم هم محوری: اگر دو شفت در هنگام عملکرد نیاز به هم محوری دقیق نداشته باشند، ما می توانیم با استفاده از کوپلینگ ها این عدم هم محوری را جبران کرده و انتقال حرکت را به خوبی انجام دهیم.
- سهولت نصب و تعویض: یکی دیگر از ویژگی ها که باعث محبوبیت کوپلینگ ها در میان صنعت گران شده است سعولت نصب و تعویض این قطعه می باشد، به علت آسانی نصب و تعویض این المان در صنایعی که ما نیاز به تعویض سریع داریم این قطعه بسیار کاربردی است.
معرفی انواع کوپلینگ
کوپلینگ ها را می توان بر اساس نوع اتصال، نوع انتقال نیرو، میزان انعطاف پذیری و سایر ویژگی ها دسته بندی کرد. برخی از انواع رایج کوپلینگ عبارتند از:
کوپلینگهای صلب (غیر انعطاف پذیر)
این دسته از کوپلینگ ها انعطاف پذیری بسیار کمی دارند و معمولا در ساخت این المان ها از مواد پلیمری استفاده نمی شود، اصلی ترین مشخصه این دسته از کوپلینگ ها نداشتن قدرت بالا در جذب ارتعاشات می باشد.
ماف یا گیرهای (muff)
کوپلینگ گیره ای که به آن کوپلینگ ماف نیز گفته می شود در واقع یک نوع سیلندر توخالی ضخیم می باشد، طراحی این قطعه به گونه ای هست که شفت کاملا در آستین قرار می گیرد. معمولا این المان در صنعت به دوصورت یکپارچه و دوپارچه وجود دارد. ساخت این نوع از کوپلینگ ها کار چندان سختی نیست و به راحتی امکان پذیر است.
در صنعت وقتی که نیاز به تراز نباشد و همچنین باید شفت ها کاملا موازی با یکدیگر کار کنند از این نوع کوپلینگ استفاده می شود و می توان به این نکته نیز اشاره کرد که این قطعات بارهای سبک تا متوسط را می توانند حمل کنند.
کوپلینگ های مکانیکی
این کوپلینگ ها از طریق مکانیسم های خاصی مانند چرخ دنده ها، تسمه ها یا زنجیرها، نیرو را از یک محور به محور دیگر منتقل می کنند. کوپلینگ های مکانیکی برای کاربردهایی که نیاز به انتقال قدرت بالا با دقت بالا دارند بسیار مناسب هستند.
کوپلینگ های مغناطیسی
این دسته از کوپلینگ ها از طریق میدان مغناطیسی، نیرو را از یک محور به محور دیگر منتقل می کنند. کوپلینگ های مغناطیسی در صنایعی که نیاز می باشد به انتقال قدرت بدون تماس فیزیکی بین دو محور انجام پذیرد مناسب می باشند.
فلنجی (فلنچی)
کوپلینگ های فلنجی از پرکاربردترین دسته های کوپلینگ ها محسوب می شوند. دلیل محبوبیت این دسته ارتباط مستقیمی با قیمت پایین و قدرت بالای انتقال این دسته دارد. در این مدل از کوپلینگ ها در هردو طرف قطعه تعداد مساوی سوراخ های روزه دار ایجاد می شود تا از نوسان کمتری هنگام حرکت شفت ها برخورد دار باشند. این قطعات به طور معمول در در کاربردهای صنعتی متوسط و سنگین استفاده می شود.
سیال
این دسته از کوپلینگ ها از دو بخش پمپ و توربین تشکیل می شوند. هردو بخش دارای تیغه هایی هستند که با زاویه های مخصوصی در داخل نصب شده اند. در اصل توربین در انتهای شافت جرکت کننده و توربین در انتهای شافت محرک نصب می شود. در این دسته نحوه حرکت بدین صورت است که مایع به داخل پمپ وارد می شود. و با استفاده از اثر نیروی گریز از مرکز، شافت درایو به سمت خارج رانده می شود.
کاربرد کوپلینگ چیست؟
- موتورهای الکتریکی : کوپلینگ ها برای اتصال موتورهای الکتریکی به تجهیزاتی مانند ژنراتورها، پمپ ها و کمپرسورها استفاده می شوند.
- ماشین آلات صنعتی : این قطعات برای اتصال اجزای مختلف ماشین آلات صنعتی مانند گیربکس ها، شفت ها و چرخ دنده ها استفاده می شوند.
- وسایل نقلیه : کوپلینگ ها برای اتصال موتور به چرخ های وسایل نقلیه مانند اتومبیل ها، کامیون ها و هواپیماها استفاده می شوند.
هدف استفاده از کوپلینگ در اصل برای اتصال دو یا چند محور یا شفت به یکدیگر و انتقال نیرو می باشد، به جز انتقال نیرو از کوپلینگ برای جذب نا هماهنگی نیز استفاده می شود. بعضی مواقع ممکن است، هنگام نصب قطعات خطایی وجود داشته باشد. باید و درایور ها از نظر ارتفاع یا موازی بودن، کاملا تراز نباشند، که در این صورت عمر دستگاه بسیار پایین خواهد آمد.
در این شرایط است که ما از کوپلینگر برای جذب آثار مخرب استفاده می کنیم تا از آسیب جدی به قطعات جلو گیری شود. علاوه بر این موارد، امکان دارد که در طراحی قطعات صنعتی، خطاهای بسیار کوچکی در اندازه، بعد، اتصالات و … وجود داشته باشد. در این مواقع نیز می توانیم از کوپلینگر برای کاهش نوسان حرکات و عملکرد بهتر استفاده کنیم.
به طور کلی برخی از دلایل استفاده از کوپلینگر عبارتند از:
- بهترین وسیله برای انتقال گشتاور و نیرو از یک شفت در حرکت به شفتی دیگر، است.
- وصل کردن دو قطعه که به صورت جداگانه تولید شده اند.
- ایجاد انعطاف به هنگام انتقال نیرو و وجود محدودیت مکانی
- برای کاهش تکانش و ضربه های ناشی از حرکت بین دو قطعه صنعتی می توان از این قطعه استفاده کرد.
نتیجه گیری
کوپلینگ چیست؟ کوپلینگ در لغت به معنای اتصال دهنده دو قطعه می باشد، در صنعت نیز از این قطعه برای انتقال قدرت از شفتی به شفت دیگر استفاده می شود، کوپلینگ ها قطعات مهمی هستند که در بسیاری از صنایع مختلف اعم از پتروشیمی، فولاد، نفت و… استفاده می شوند. همچنین این قطعات انواع مختلفی دارند که هر کدام کاربردهای خاص خود را دارند. هنگام انتخاب کوپلینگ مناسب، باید عوامل مختلفی مانند نوع اتصال، نوع انتقال نیرو، میزان انعطاف پذیری و کاربرد مورد نظر را در نظر گرفت تا بتوان بهترین نتیجه را از این المان داشته باشیم.