مهم ترین کار بازیافت روغن چیست؟ دقیقا همین کار را روانکارهای صنعتی انجام می دهند. روانکارها به افزایش راندمات و عمر دستگاه ها و ماشین آلات کمک می کنند. در دنیای امروز که تمام فعالیت‌ها ماشینی شده و به صورت اتوماتیک پیش می‌رود، نگهداری از ماشین‌ها و دستگاه‌ها از اهمیت ویژهای برخوردار است.
روانکاری یکی از کارهایی است که باید در درون ماشین و دستگاه‌ها به صورت منظم و دوره‌ای جهت اطمینان از عملکرد انجام شود. از اینرو، متخصصان این حوزه باید به اصول روانکاری صنعتی دستگاه‌ها آشنایی کامل داشته باشند تا بتوانند در مواقع موردنیاز روانکاری ماشینآلات صنعتی را به طور صحیح انجام دهند.
اگر شما نیز با حوزهی روانکاری ماشینآلات سروکار دارید، در ادامه‌ی مقاله همراه ما باشید تا اصول روانکاری صنعتی دستگاه‌ها را بشناسید.
روانکاری صنعتی
روانکاری یک علم آسان‌سازی در حرکت نسبی بین سطوح در تماس با یکدیگر است و یکی از رشته‌های مهم در علوم، دانش فنی و عملیات اجرایی مهندسی محسوب می شود. در صورتی که روانکاری به درستی صورت نگیرد، علاوه بر اینکه باعث کاهش راندمان ماشین می شود، موجب فرسایش بیش از حد، از کار افتادگی قطعات و فرسودگی زودرس آن ها نیز خواهد شد.
تاریخچه روانکاری
شواهد موجود بیانگر آن است که در گذشته از چربی حیوانی و روغن های گیاهی برای روان‌کننده محور در ارابه ها و گاری ها استفاده می‌شده است. حتی مشاهده شده که از روان‌کننده‌های جامد مثل گرافیت و پودر تالک برای تسهیل حرکت روی سطوح در حال تماس با یکدیگر استفاده می کردند. به عنوان مثال، نقش دیواره مقبره فرعون مصر نشان می‌دهد که چگونه یکی از کارگران از روغن زیتون بر روی سطح الوار چوبی جهت تسهیل کردن جابه‌جایی قطعات، سنگ های بزرگ، مجسمه ها و مصالح ساختمانی بهره گرفته است.
روانکارهای صنعتی نقش مهمی در روانسازی ماشین آلات و دستگاه های مختلف دارند. تصفیه روغن هم همین فعالیت را در حوزه تصفیه روغن سوخته و کارکرده دارد که می توانید در این باره اطلاعات بیشتری در نیرونماد کسب کنید.
با گذشت زمان و تولید ماشین بخار، تقاضا و نیاز به روغن و گریس های روان کننده ارزان و با کیفیت به صورت ناگهانی افزایش یافت. در نتیجه، به جای آنکه سطوح لغزنده در محل تماس به وسیله لایه های نازک روغن از یکدیگر فاصله بگیرند، با لایه ضخیمی از روان کننده که از هرگونه تماس فلز با فلز جلوگیری می نمود روانکاری می شدند.
به منظور بهره گیری از امتیازات مربوط به این نوع روانکاری، به زودی مشخص شد که روان کننده‌ها باید با حجم کافی در بین سطوح لغزنده تحویل شده، سرعت نسبی حرکت سطوح در تماس با یکدیگر به نسبت زیاد باشد و طرح و ابعاد هندسی سطوح لغزنده روی یکدیگر چنان باشد که تشکیل یک لایه «گوه» شکل روان کننده در جهت حرکت یا چرخش محور را امکان پذیر نماید. اکنون که با تاریخچه روانکاری آشنا شدید، در ادامه در رابطه با روانکاری و انواع آن، نوع روغن کاری، خصوصیات روغن ها و اصول روانکاری صنعتی و … بحث خواهیم کرد.
روان کننده‌ها چه موادی هستند؟
روان کننده‌ها ترکیباتی هستند که در بین سطوحی که بین آن ها اصطکاک وجود دارد قرار می گیرند. روانکاری منجر به کاهش اصطکاک شده و در نتیجه نیرو و انرژی لازم برای ادامه حرکت را به دو قطعه برمی گرداند.
هدف اصلی یک روان کننده این است که بتواند از تماس سطوح درگیر جلوگیری کند و اصطکاک و ساییدگی را در این ناحیه به کمترین حد خود برساند. به طور کلی می توان گفت هر سیالی که بین سطوح در تماس باهم قرار گیرد و حرکت نسبی آن دو را نسبت به یکدیگر تسهیل نماید، یک روان کننده به حساب می آید. در یک شرکت و پالایشگاه وجود لوارم و دستگاه هایی مثل انواع روانکاری های صنعتی، برج های تقطیر و مینی پالایشگاه ها ضروری و لازم است.
شرایط روان کننده ها
شرایط اصلی یک روان کننده خوب به صورت زیر است:
- جلوگیری از تماس سطوح در حرکت نسبی با یکدیگر
- مقاومت ناچیز در برابر تنش برشی
- قابلیت جذب و انتقال حرارت
- بی اثر و غیر خورنده بودن از نظر شیمیایی
- ارزان قیمت
- مقاوم و پایدار
- فراوانی
بیشتر با روش تولید هیدروکربن در شرکت نیرونماد آشنا شوید.
در یک نگاه کلی می توان روانکارها را به دو دسته اصلی روانکارهای خودرو و روانکارهای صنعتی تقسیم بندی کرد. روانکارهای صنعتی نیز به نوبه خود به سه گروه عمده روغن های صنعتی، گریس ها و روانکارهای ویژه دیگر مثل روانکارهای فلزکاری و … تقسیم بندی می شوند. قابل ذکر است روانکارها را از نظر نوع حالت نیز می توان به 4 دسته روان کننده های گازی، روان کننده های مایع، گریس ها و روان کننده های جامد تقسیم بندی کرد.
مشخصات روغن های روانکاری
عمده این روغن های روانکار یا همان روانکاری صنعتی از نفت ساخته می شوند و عمده ترین روانکارهای قابل‌استفاده در صنایع اند. ویژگی هایی که برای یک روانکار خوب می توان بر شمرد به صورت زیر است:
- گرانروی مناسب و ضریب اصطکاک بسیار کم
- مقاوم در مقابل حرارت و ضد اکسید
- پاک‌کنندگی مناسب
- شاخص گرانروی بالا
- ایجاد لایه نازکی از روغن بر روی سطوح متحرک در تماس با یکدیگر و جلوگیری از ساییدگی و فرسودگی سطوح
- عدم تولید کف در زمان انجام عملیات
- عدم ایجاد زنگ زدگی و خوردگی بر روی قطعات فلزی
- سازگاری کامل با قطعات لاستیکی و پلاستیکی
عمده وظیفه روانکارها
انتقال قدرت
عمده وظایف روانکارها در محیط هیدرولیک دستگاه ها انجام می شود. بیشتر ماشین‌های صنعتی امروزی برای انتقال حرکت و نیرو از سیالات هیدرولیک استفاده می‌نمایند. سیالات استفاده شده در سیستم های متحرک باید از عهده انجام سه وظیفه انتقال قدرت با کمترین تلفات، روانکاری قسمت های متحرک و جلوگیری از خوردگی قسمت های فلزی برآیند.
گریس ها
در ادامه مقاله اصول روانکاری صنعتی، ما به دسته گریس‌ها رسیدیم. گریس‌ها از معروف‌ترین روانکارها در صنعت به شمار می‌روند. گریس‌ها از یک روغن پایه معدنی و یا سنتزی و یک ماده سفت کننده ساخته می‌شوند. در ارتباط با انواع روغن ها، می توان در مقاله روغن موتور چیست، اطلاعات بیشتری درمورد انواع مدل روغن موتور بدست آورید.
این نوع روانکارها نه جامدند و نه مایع؛ به همین دلیل در مواردی که روانکاری با روانکارهای مایع مشکل بوده و امکان روانکاری مجدد دارای محدودیت است، این نوع روانکارها کاربرد فراوانی خواهند داشت.
انواع گریس
گریس که در اصول روانکاری صنعتی نقش مهمی را ایفا می‌کند، انواع فراوانی دارد. یکی از دلایل اصلی که از گریس در صنایع استفاده می‌شود، عدم امکان استفاده از روغن در برخی از نقاط (مانند یاتاقان های چرخ) برای روانکاری است، در واقع ماهیت گریس که نه جامد است و نه مایع، باعث می‌شود تا این روانکار در این نقاط باقی مانده و جریان پیدا نکرده و از قطعه خارج نشود.
پایه صابونی تشکیل دهنده گریس بر نوع کاربرد آن تأثیر بسیار فراوانی دارد که در ترکیب با روغن پایه و مواد افزودنی محصول موردنظر را برای ما تأمین می کند.
نکات مهم در هنگام مصرف گریس:
- در صورتی که در انبار، روغن از گریس جدا شود نباید از آن استفاده کرد.
نکته: با هم زدن نمی توان روغن جدا شده را به ساختار گریس بازگرداند.
- استفاده از گریس های نسوز به جای ضد آب و بلعکس توصیه نمی شود.
- استفاده از گریس های شل تر یا سفت تر از آنچه در دستگاه مورد نیاز است توصیه نمی گردد.
- از گریس به اندازه مورد نیاز در دستگاه استفاده کنید و از استفاده کمتر یا بیشتر از حد مجاز اجتناب نمایید.
- هنگام گریس کاری، گریس قبلی را به طور کامل از محل روانکاری خارج کنید.
جمع بندی
در این مقاله جهت آشنایی بیشتر به معرفی انواع روانکارها و روانکاری صنعتی پرداختیم. شرکت دانش بنیان نیرونماد یکی از شرکت های فنی و مهندسی فعال در صنعت نفت کشور است که توانسته دانش فنی و نوآوری در ساخت دیسندر و دسیلتر چاه نفت، ارائه خدمات مربوط به برج تقطیر، دستگاه های پرتابل بازیافت روغن های ترانسفورماتور، توربین و … که دارای تکنولوژی خاص و پیشرفته می باشند را به کمک متخصصین جوان داخلی درکشورهای ایران، کانادا، ترکیه، عمان و … عملیاتی و اجرا نماید.
این شرکت با بهره گیری از تجربه و خلاقیت، دانش فنی و نوآوری و همچنین همکاری نزدیک با دانشگاه ها در جهت تولید دانش فنی نوین و تجاری سازی در حوزه صنایع بازیافت قدم بردارد و در رویکردهایی نظیر حفظ سلامت جامعه و محیط زیست، خودکفایی، توسعه پایدار و کارآفرینی در رفع نیازهای ضروری صنایع داخلی کشور و بین المللی پیشگام و سرآمد باشد.
سوالات متداول
روان کننده ها چه هستند؟
روان‌کننده‌ها را موادی می‌نامند که در بین سطوح درگیر اصطکاک قرار می‌گیرند و یا ریخته می‌شوند که این امر، باعث کاهش اصطکاک می‌شود و در نتیجه نیرو و انرژی لازم را برای ادامه حرکت به دو قطعه برمی‌گرداند. اطلاعات تکمیلی و جامع در مقاله بیان شده است.
وظیفه روانکار چیست؟
عمده‌ی وظایف روانکارها در محیط هیدرولیک دستگاه‌ها انجام می‌شود. بیشتر ماشین‌های صنعتی امروزی برای انتقال حرکت و نیرو از سیالات هیدرولیک استفاده می‌نمایند.
