تصفیه روغن خوراکی در خانه را می توان به روش های مختلفی مانند فیلتراسیون روغن، استفاده از نمک، نشاسته ذرت و یا حرارت انجام داد. برای تصفیه باید روغنی را انتخاب کرد که به رنگ قهوه ای باشد و بویی ناخوشایند از آن استشمام شود. دقت شود که به دلیل عدم امکان حذف کامل ناخالصی ها و تغییر در بو، طعم، رنگ و قوام محصول پس از تصفیه، کیفیت و سلامت این روغن ها مانند روز اول نبوده و دارای تاثیر منفی بر سلامتی می باشد.
روش های تصفیه روغن خوراکی در خانه
در ابتدا برای اینکه بدانید روغن تصفیه شده چیست و چه کاربردی دارد، می توان گفت تصفیه یا فیلتراسیون روغن در صنعت با هدف جذب آلاینده ها و مواد معلق در روغن انجام می شود. چنین فرآیندی برای روغن های خوراکی جهت حذف ناخالصی ها، اسیدهای چرب آزاد و رسوبات قابل انجام است. برای تصفیه روغن سوخته در خانه به روش سنتی و در منزل می توان از این روش ها استفاده کرد:
- فیلتراسیون
- حرارت
- نمک
- نشاسته ذرت
1- تصفیه روغن خوراکی با استفاده از فیلتراسیون
برای تصفیه روغن سوخته در منزل با استفاده از فیلتراسیون به این شکل عمل کنید:
- ظرفی تمیز برای جمع آوری روغن تصفیه شده آماده کنید.
- قیف تمیزی روی درب ظرف بگذارید.
- فیلتر کاغذی یا یک پارچه نخی نازک را داخل قیف قرار دهید.
- روغن را به آرامی از فیلتر عبور دهید؛ به طوری که فیلتر مسدود نشود.
- پس از عبور تمام روغن از فیلتر و جدا شدن ناخالصی ها و ذرات معلق آن، درب ظرف را محکم ببندید و در جایی خنک و تاریک نگهداری کنید.
2- تصفیه روغن سوخته خوراکی با استفاده از حرارت
یکی دیگر از روش های تصفیه روغن سوخته در منزل، استفاده از حرارت است. با این روش می توان دوده، بو یا ذرات مواد غذایی جمع شده در روغن را حذف کرد. برای این کار مراحل زیر را انجام دهید:
- روغنی که نیاز به تصفیه دارد را در یک قابلمه تمیز و ضد زنگ بریزید.
- اجازه دهید روغن در حرارتی ملایم (150-120 درجه سانتیگراد) گرم شود. دقت شود که از داغ شدن سریع روغن خودداری کرده تا دما به حدی نرسد که روغن را بسوزاند.
- به مدت 20-15 دقیقه روغن را گرم کنید. در این مرحله بوی ناخوشایند و ذرات معلق آن بخار شده و آزاد می شوند.
- روغن را از روی حرارت بردارید و اجازه دهید تا خنک شود.
- در نهایت روغن را به آرامی و با استفاده از یک الک ریز به ظرفی شیشه ای و تمیز منتقل کنید.
3- استفاده از نمک برای تصفیه روغن سوخته در خانه
تصفیه روغن خوراکی در خانه را می توان با استفاده از نمک نیز انجام داد. در این فرآیند نمک به عنوان یک ماده مناسب برای جذب آب، ناخالصی ها و بوی نامطبوع روغن عمل می کند.
- روغن سوخته را در ظرفی تمیز بریزید.
- با توجه به مقدار آلودگی و ذرات معلق روغن، مقداری نمک به آن اضافه کنید.
- به ازاء هر لیتر روغن، حدود 2-1 قاشق غذاخوری نمک اضافه نمایید.
- از نمکی تصفیه شده و بدون افزودنی های شیمیایی استفاده شود.
- با قاشقی نمک و روغن را هم بزنید تا نمک کاملا حل شود.
- روغن را به مدت 20-15 دقیقه در دمای اتاق استراحت دهید. در این مرحله نمک به ناخالصی ها و ذرات معلق می چسبد و آنها را ته نشین می کند.
- روغن را با استفاده از یک پارچه توری ریز یا نخی نازک به آرامی صاف کنید.
- روغن تصفیه شده را در ظرفی تمیز بریزید و در جایی خنک و دور از نور نگهداری کنید.
4- تصفیه روغن خوراکی با نشاسته ذرت
تصفیه روغن سوخته در خانه با ترکیبی از نشاسته ذرت و آب نیز به راحتی امکان پذیر است. برای تصفیه روغن خوراکی با نشاسته ذرت، طبق مراحل زیر عمل کنید:
- یک قاشق غذا خوری نشاسته ذرت را با کمی آب مخلوط کنید. (توجه کنید که خمیر به دست آمده نه خیلی رقیق باشد و نه خیلی غلیظ)
- این مخلوط را به روغن تصفیه نشده اضافه کنید. (برای هر فنجان روغن، 2-1 قاشق غذاخوری نشاسته ذرت کافی است.)
- مخلوط را هم بزنید و بر روی حرارت قرار دهید. (دقت کنید که روغن نباید به دمای جوش برسد.)
- زمانی که نشاسته آن سفت شد، روغن را از روی حرارت بردارید.
- با استفاده از یک پارچه توری روغن را صاف کنید و در ظرفی شیشه ای نگهداری نمایید.
نکات مهم در تصفیه روغن سوخته در خانه
تصفیه روغن سوخته خوراکی در منزل باعث می شود تا روغن مجددا برای استفاده های محدود آماده شود. باید توجه داشت که روغن پس از چند بار استفاده، کیفیت خود را از دست می دهد و ممکن است برای سلامتی مضر باشد. در ادامه چند نکته مهم برای تصفیه روغن خوراکی در منزل بیان شده است:
نشانه های روغن غیرقابل استفاده
روغنی که رنگ قهوه ای پیدا کرده، بوی ناخوشایندی از آن به مشام می رسد و به راحتی دود می شود قابل استفاده نخواهد بود. بنابراین چنین روغنی باید دور ریخته شده و یا تصفیه شود تا بتوان به صورت کوتاه مدت مجددا از آن استفاده کرد.
انتخاب روغن مناسب برای تصفیه
برای تصفیه روغن سوخته خوراکی در منزل بهتر است از روغن های کنجد، زیتون و آفتابگردان استفاده شود. سایر ویژگی های روغن مناسب برای تصفیه عبارت است از:
- روغن هایی با حجم کمتر از یک لیتر
- بوی سوختگی و ناخوشایند روغن
- رنگ شفاف روغن (این روغن ها نسبت به روغن های سوخته به رنگ تیره بهتر تصفیه می شوند.)
- روغن هایی بدون افزودنی های شیمیایی و نگهدارنده ها
نگهداری روغن تصفیه شده
پس از تصفیه روغن سوخته در منزل، باید آن را در ظرف شیشه ای یا فلزی با دربی محکم قرار دهید و در جایی خنک و تاریک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید. با این کار طول عمر روغن سوخته افزایش یافته و از هدر رفت آن جلوگیری می شود.
- بهتر است روغن تصفیه شده را در اسرع وقت مورد استفاده قرار دهید.
- در صورت مشاهده هر گونه تغییر رنگ یا بوی محصول باید از مصرف آن اجتناب کنید.
عدم امکان حذف کامل ناخالصی ها
تصفیه به روش های خانگی شیوه مناسبی برای حذف کامل تمام ناخالصی های روغن نیست. در روش خانگی ذرات ناخالصی ریز یا کوچک از بین نمی روند. وجود ناخالصی در روغن می تواند اثراتی منفی بر سلامت داشته باشد.
تغییرات در خواص روغن
با تصفیه روغن خوراکی در خانه برخی از خواص مفید روغن تغییر می کنند. این تغییرات با توجه به نوع روغن یا روش تصفیه متفاوت است. برخی از مهم ترین تغییرات روغن سوخته پس از تصفیه عبارت است از:
- غلیظ یا رقیق تر شدن روغن
- تغییر رنگ روغن و روشن تر کردن آن
- کاهش یا حذف ترکیبات معطر روغن
- ایجاد تغییر در ترکیبات اسید های چرب روغن
تعداد دفعات مجاز استفاده مجدد از روغن تصفیه شده
تعداد دفعات تصفیه روغن، با توجه به نوع روغن، روش پخت و پز، نوع ماده غذایی و مدت زمان استفاده متغیر است.
- برخی روغن های تصفیه شده گیاهی مانند آفتابگردان یا زیتون به دلیل پایداری در دمای بالا، چندین بار قابل استفاده هستند؛ اما روغن های حیوانی بهتر است یک بار استفاده شوند.
- در صورت استفاده از روغن برای سرخ کردن زیاد مانند سرخ کردن سیب زمینی، بهتر است پس از 2 الی 3 بار استفاده روغن تصفیه شده را مجدد استفاده نکنید. اما برای سرخ کردن موادی مانند گوشت یا سبزی می توان بیش از سه بار از روغن تصفیه شده استفاده کرد.
- تعداد دفعات استفاده از روغن سوخته به نوع ماده غذایی نیز بستگی دارد. برخی از مواد غذایی مانند پودرها یا آردهای سوخاری روغن را تخریب کرده و نمی توان دوباره از روغن مصرف شده برای سرخ کردن آن ها استفاده کرد.
نتیجه گیری
تصفیه روغن خوراکی در خانه به روش های مختلفی مانند استفاده از نمک، نشاسته، حرارت، فیلترهای کاغذی یا پارچه انجام می شود. اگر چه تصفیه روغن سوخته در منزل روشی برای بازیافت روغن است؛ اما با توجه به ویژگی هایی چون عدم امکان حذف کامل ناخالصی ها، تعداد دفعات محدود استفاده، تغییر در طعم و عطر پس از تصفیه، نمی توان آن را روشی مطمئن برای تصفیه روغن سوخته معرفی کرد.
برای دریافت مشاوره رایگان و تصفیه انواع روغن، می توانید از خدمات نیرونماد استفاده نمایید.
