میدان گازی پارس جنوبی یکی از بزرگترین منابع انرژی جهان است. این میدان مشترک با قطر در بخش میانی خلیج فارس و نزدیکی استان بوشهر قرار دارد و بخش بزرگی از گاز طبیعی ایران را تامین می کند. اهمیت این میدان تنها به استخراج گاز محدود نمی شود و نقش حیاتی در صنایع پتروشیمی و انرژی کشور دارد. برای اینکه بدانید فرق پالایشگاه و پتروشیمی چیست؛ می توان گفت پالایشگاه ها گاز ترش را به گاز شیرین و محصولات جانبی مانند میعانات، پروپان، بوتان و گوگرد تبدیل کرده، اما پتروشیمی ها این مواد را به محصولات صنعتی و شیمیایی قابل استفاده تبدیل می نمایند.
محدوده جغرافیایی میدان گازی پارس جنوبی
میدان عظیم گازی در بخش میانی خلیج فارس و نزدیکی شهرستان های عسلویه و کنگان استان بوشهر واقع شده است. میدان پارس جنوبی یک منبع مشترک با قطر بوده که سهم ایران از آن حدود 3700 کیلومتر مربع و سهم قطر حدود 600 کیلومتر مربع است. این محدوده جغرافیایی باعث شده که مدیریت توسعه فازهای مختلف آن اهمیت بالایی داشته باشد و استخراج گاز و میعانات گازی به صورت مرحله ای انجام شود.
پالایشگاه های در حال بهره برداری
این پالایشگاه ها در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس در عسلویه استان بوشهر ساخته شده اند و هر فاز دریایی، یک پالایشگاه خشکی اختصاصی دارد. در این پالایشگاه ها، گاز ترش استخراج شده از دریا به گاز شیرین تبدیل می شود و فرآورده های جانبی مانند میعانات گازی، گوگرد، پروپان و بوتان تولید می گردد. مرکزیت مدیریتی این پالایشگاه ها نیز در عسلویه واقع است و نقش کلیدی در مدیریت تولید، فرآوری و توزیع گاز و محصولات وابسته به فازهای مختلف پارس جنوبی دارد.
سکوهای دریایی در حال توسعه
برای هر فاز میدان گازی پارس جنوبی، یک یا چند سکوی دریایی نصب می شود. این سکوها نقش حیاتی در استخراج و انتقال گاز دارند، زیرا گاز طبیعی از همین سکوها استخراج شده و از طریق خطوط لوله به پالایشگاه ها منتقل می شود. نصب و بهره برداری از این سکوها نیازمند فناوری پیشرفته و مدیریت دقیق است تا فرآیند تولید بدون وقفه ادامه یابد و فشار مخزن کنترل شود. همچنین هر سکوی دریایی با پالایشگاه خشکی مرتبط است تا فرآورده های جانبی مانند میعانات گازی، پروپان، بوتان و گوگرد به صورت موثر تولید شوند و سهم میدان در تامین انرژی داخلی و صادرات افزایش یابد.
فاز 14 پارس جنوبی کجاست؟
فاز 14 پارس جنوبی در بخش شرقی میدان واقع شده و شامل چهار سکوی اصلی است. ظرفیت تولید آن حدود 50 میلیون متر مکعب گاز در روز است و بخش بزرگی از نیاز داخلی کشور را تامین می کند. فاز 14 به دلیل فناوری پیشرفته استخراج و مدیریت فشار مخزن، نقش کلیدی در حفظ تعادل تولید میدان پارس جنوبی دارد و توسعه آن نشان دهنده توانمندی ایران در بهره برداری از منابع انرژی مشترک با قطر است.
فاز 11 پارس جنوبی کجاست؟
فاز 11 پارس جنوبی در مرز مشترک ایران و قطر قرار دارد و توسعه آن به دلیل حساسیت موقعیت و فشار بالای مخزن بسیار پیچیده است. برداشت گاز از این فاز اخیرا آغاز شده و اهمیت بالایی در جلوگیری از عقب ماندگی ایران در برداشت از مخزن مشترک دارد. فاز 11 نیز مانند دیگر فازها به سکوی دریایی و خطوط لوله متصل است تا گاز استخراج شده به پالایشگاه ها منتقل شود و فرآورده های جانبی مانند میعانات و گوگرد تولید شود. این فاز نمونه ای از پروژه های پیشرفته میدان پارس جنوبی است که با تکنولوژی مدرن و مدیریت دقیق، سهم ایران از منابع انرژی مشترک را تضمین می کند.
محصولات پالایشگاه های پارس جنوبی
یکی از مهم ترین محصولات پارس جنوبی، گاز طبیعی شیرین است که برای مصارف خانگی و صنعتی به شبکه سراسری گاز منتقل می شود و نقش کلیدی در تامین انرژی کشور دارد. همچنین میعانات گازی تولید شده به عنوان خوراک اصلی بسیاری از پالایشگاه ها و صنایع پتروشیمی استفاده می شود. اتان نیز به عنوان ماده اولیه صنایع پتروشیمی کاربرد داشته و در تولید محصولات پلاستیکی و شیمیایی اهمیت بالایی دارد. پروپان و بوتان نیز تولید می شوند که به صورت LPG در بخش خانگی و صنعتی مصرف می شوند. یکی دیگر از محصولات مهم، گوگرد است که کاربردهای صنعتی و کشاورزی گسترده ای دارد.
تاریخچه پارس جنوبی
از دهه 1970 میلادی که میدان گازی پارس جنوبی کشف شد، قطر زودتر برداشت از گنبد شمالی را آغاز کرد. ایران از اوایل دهه 1380 بهره برداری گسترده از فازهای میدان را شروع کرد و تاکنون بیش از 24 فاز تعریف شده و بسیاری از آن ها فعال اند، اما توسعه بعضی فازها همچنان ادامه دارد. فاز ۱۴ پارس جنوبی در بخش شرقی میدان واقع شده و نقش کلیدی در تامین گاز شیرین و میعانات گازی کشور دارد. تاریخچه پارس جنوبی نشان می دهد که ایران با پشتکار و فناوری پیشرفته توانسته سهم خود را از این میدان مشترک حفظ کند و پروژه های جدید همچنان در حال توسعه هستند تا نیاز داخلی و صادرات انرژی کشور تامین شود.
پارس جنوبی و محیط زیست
فعالیت های گسترده در میدان گازی پارس جنوبی، سوالاتی درباره اثرات زیست محیطی ایجاد می کند. این میدان در دل خلیج فارس واقع شده و هرگونه آلودگی ناشی از استخراج گاز می تواند بر اکوسیستم دریایی و کیفیت آب و هوا تاثیر بگذارد. مشعل سوزی، آلاینده های آب و تاثیر بر کیفیت هوا از مهم ترین چالش های زیست محیطی این منطقه هستند. در همین راستا، طرح هایی برای کاهش تاثیرات زیست محیطی و بهبود شرایط در حال اجرا هستند تا فعالیت های صنعتی و حفاظت از محیط زیست تضمین شود.
اهمیت اقتصادی و استراتژیک پارس جنوبی
میدان پارس جنوبی در نقطه ای قرار دارد که نه تنها جغرافیای انرژی ایران، بلکه اقتصاد کشور را تحت تاثیر قرار می دهد. بیش از 70 درصد گاز ایران از این میدان تامین می شود و خوراک اصلی صنایع پتروشیمی در عسلویه و جم نیز از همین منبع است. پارس جنوبی جم به دلیل نزدیکی به پالایشگاه ها و صنایع وابسته، بخشی از اهمیت اقتصادی این میدان را بر دوش می کشد. همچنین این میدان به دلیل مشترک بودن با قطر، اهمیت ژئوپلیتیک بالایی دارد.
جمع بندی
میدان گازی پارس جنوبی یکی از بزرگترین منابع انرژی ایران و جهان است و نقش حیاتی در تامین گاز، خوراک صنایع پتروشیمی و توسعه اقتصادی کشور دارد. این میدان در بخش میانی خلیج فارس و نزدیکی استان بوشهر قرار دارد و سهم قابل توجهی از گاز طبیعی ایران را تامین می کند. محصولات این میدان شامل گاز شیرین، میعانات گازی، پروپان، بوتان، گوگرد و اتان می شود که علاوه بر مصرف داخلی، امکان صادرات و تأمین نیازهای صنعتی را فراهم می کند. توسعه فازهای متعدد، نصب سکوهای دریایی و بهره برداری از پالایشگاه ها نشان دهنده فناوری پیشرفته شرکت های متعدد ایرانی از جمله نیرونماد است. همچنین توجه به محیط زیست و کاهش اثرات آلاینده ها، بخش مهمی از فعالیت های این میدان محسوب می شود.
سوالات متداول
میدان پارس جنوبی مشترک با کدام کشور است؟
این میدان مشترک بین ایران و قطر است.
سهم ایران و قطر در پارس جنوبی چقدر است؟
سهم ایران حدود 3700 کیلومتر مربع و سهم قطر حدود 6000 کیلومتر مربع است.
چه میزان از ذخایر گازی ایران در پارس جنوبی قرار دارد؟
حدود 40 درصد ذخایر گازی ایران در میدان پارس جنوبی است.
