پالایشگاه نفت و واحد پتروشیمی هر دو بخش های اساسی صنعت نفت و گاز هستند، اما اهداف و فرآیند آن ها متفاوت است. پالایشگاه نفت مسئول تبدیل نفت خام به فرآورده های قابل استفاده مانند بنزین، گازوئیل و نفت سفید است. برای این کار پس از طراحی و ساخت برج تقطیر در پالایشگاه، فرآیند تقطیر، کراکینگ و هیدروکراکینگ انجام می گیرد که هدف آن تفکیک و بهینه سازی محصولات متنوع از نفت خام می باشد. اما واحد پتروشیمی مواد اولیه ای مانند اتیلن، پروپیلن و بنزن را از نفت یا گاز طبیعی استخراج کرده و سپس این مواد را به محصولات شیمیایی و پلاستیکی تبدیل می کند. واحد پتروشیمی محصولاتی مانند انواع پلاستیک ها (مانند پلی اتیلن، PVC)، کودهای شیمیایی، الیاف مصنوعی، حلال ها و مواد اولیه صنایع دیگر را تولید می کند.
تعریف پالایشگاه
پالایشگاه یک تأسیسات صنعتی تخصصی است که در آن نفت خام به فرآورده های قابل استفاده تبدیل می شود. این فرآیند شامل جداسازی و تصفیه نفت خام به محصولات مختلفی از قبیل بنزین، گازوییل، نفت سفید، روغن سوخت و دیگر مواد است. ساختار یک پالایشگاه به گونه ای طراحی شده که بخش های گوناگون آن از جمله واحدهای تصفیه، ذخیره سازی و پمپ گذاری، از طریق انواع فلنج در پالایشگاه به یکدیگر متصل می شوند. هدف اصلی از فرآیند پالایش، تولید فرآورده های نفتی از طریق استفاده از تکنیک های فیزیکی و شیمیایی مختلف مانند تقطیر، هیدروکراکینگ و پلیمریزاسیون می باشد.
تعریف پتروشیمی
پتروشیمی به مجموعه ای از صنایع گفته می شود که در آن هیدروکربن هایی که از نفت خام یا گاز طبیعی استخراج می شوند، به محصولات جدید و کاربردی تبدیل می گردند. البته برخی از ترکیبات پتروشیمی از منابع دیگر مانند زغال سنگ و حتی منابع تجدیدپذیر نظیر ذرت، خرما و نیشکر نیز تولید می شوند. مواد پتروشیمی در تولید انواع محصولات شامل تجهیزات الکترونیکی، کودهای شیمیایی، حلال ها، پلاستیک و نایلون کاربرد دارد.
تفاوت پتروشیمی و پالایشگاه
پالایشگاه و پتروشیمی در فرآیندهای شیمیایی و تولیدات به یکدیگر وابسته هستند اما دارای تفاوت هایی در خوراک، عملکرد، محصولات و ارزش افزوده می باشند. از مهم ترین تفاوت های پتروشیمی و پالایشگاه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
ماده اولیه (خوراک)
پالایشگاه با استفاده از نفت خام به عنوان خوراک اصلی فعالیت می کند. نفت خام با اعمال فرآیندهای پیچیده مانند تقطیر، تصفیه و تبدیل، به محصولات متنوعی تبدیل شده و در وسل پالایشگاه نگهداری می شوند. در مقابل صنایع پتروشیمی از هیدروکربن های موجود در نفت خام و گاز طبیعی برای خوراک استفاده می کنند، اما از منابع دیگری مانند زغال سنگ و حتی مواد تجدیدپذیر نیز می توان برای خوراک بهره برداری کرد.
نوع عملکرد
پالایشگاه از فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی مانند تقطیر، کراکینگ، اصلاح کاتالیستی و هیدروتریتینگ استفاده می‌کند تا نفت خام را به محصولات مفید تفکیک و تصفیه کند. در مقابل پتروشیمی از واکنش‌های شیمیایی پیچیده مانند پلیمریزاسیون، کلریناسیون و سنتز آمونیاک برای تولید محصولات با ارزش‌تر استفاده می‌کند.
محصولات نهایی
محصول نهایی پالایشگاه شامل سوخت مایع مانند بنزین، گازوئیل و نفت سفید است که در بخش های مختلف حمل ونقل و صنعت مورد استفاده قرار می گیرد. در حالی که پتروشیمی محصولات بسیار متنوع تری تولید می کند که شامل پلاستیک ، فیبر، کودهای شیمیایی و مواد اولیه صنعتی هستند.
ارزش افزوده
پالایشگاه ارزش افزوده کمتری از طریق فرآیند تصفیه نفت خام ایجاد می کند، اما پتروشیمی با تبدیل هیدروکربن ها به مواد جدید، ارزش افزوده بیشتری با توجه به کالاهای تولیدی دارد.
جمع بندی
پالایشگاه و پتروشیمی دو واحد صنعتی متفاوت اما مرتبط در صنعت نفت و گاز هستند. پالایشگاه ها فرآورده های نفتی خام مانند بنزین، دیزل، نفت سفید و سوخت های دیگر را از نفت خام تصفیه و تولید می کنند. در حالی که پتروشیمی ها بر پایه مواد اولیه ای مانند نفت و گاز طبیعی، مواد شیمیایی و پلاستیک ها را تولید می کنند. به عبارت دیگر، پالایشگاه ها بیشتر بر تصفیه و تبدیل نفت خام به محصولات سوختی تمرکز دارند، در حالی که پتروشیمی ها به تولید مواد اولیه شیمیایی و پلیمرها می پردازند که در صنایع مختلف کاربرد دارند.
نیرونماد مجری طراحی و اجرای مینی پالایشگاه و برج تقطیر، در سریعترین زمان پاسخگوی نیاز مشتریان خود می باشد.
سوالات متداول
یک شرکت می تواند هم پالایشگاه داشته باشد هم پتروشیمی؟
بله یک شرکت می تواند هم پالایش و هم پتروشیمی داشته باشد، که این امر بهینه سازی هزینه ها و افزایش ارزش افزوده شرکت را به دنبال خواهد داشت.
سود پالایشگاه بیشتر است یا پتروشیمی؟
در بلندمدت پتروشیمی سودآورتر است، اما پالایشگاه نیز با وجود حاشیه سود کمتر، به دلیل تقاضای پایدار سوخت، درآمد نسبتاً ثابتی دارد.
