روغن پالایش شده چیست؟ چه فرقی با روغن تراریخته دارد؟

روغن پالایش شده به روغنی گفته می شود که پس از استخراج از دانه ها یا میوه های گیاهی (مانند سویا، آفتابگردان، زیتون، نخل و …) تحت فرآیندهای تصفیه قرار می گیرد تا ناخالصی ها، ذرات معلق، ترکیبات نامطلوب و بوهای ناخواسته از آن حذف شود. این فرآیندها باعث بهبود کیفیت، افزایش ماندگاری و ایجاد روغنی شفاف و بدون طعم و بو می شوند. فرآیند فیلتراسیون روغن در سه مرحله اصلی گام زدایی، رنگ بری و بوگیری انجام می گیرد که باعث می شود نقطه دود روغن بالا رفته و در برابر حرارت پایداری خوبی داشته باشد.

تفاوت روغن پالایش شده با روغن تراریخته

برای اینکه بدانید روغن تصفیه شده چیست، باید گفت که روغن پالایش شده به روغنی گفته می شود که از دانه های روغنی (مانند سویا، آفتابگردان، یا زیتون) استخراج شده و سپس از طریق فرآیندهای مختلفی مانند تصفیه، دانه زنی و بی رنگ سازی به دست می آید. در مقابل روغن تراریخته به روغنی می گویند که از دانه های روغنی که اصلاح ژنتیکی شده اند، تولید می شود. این دانه ها به منظور افزایش مقاومت در برابر آفات، بیماری ها یا شرایط محیطی خاص، اصلاح ژنتیکی شده اند.

تفاوت روغن پالایش شده با روغن تصفیه نشده

روغن تصفیه نشده (مانند روغن زیتون بکر) حاوی ترکیبات طبیعی، ویتامین ها و آنتی اکسیدان های بیشتری است؛ اما نقطه دود پایین تری دارد و برای سرخ کردن مناسب نیست. در مقابل روغن پالایش شده به دلیل فرآیندهای تصفیه ترکیبات مفید پایین تری دارد، اما برای مصارف حرارتی مناسب تر است.

فرآیند پالایش روغن

پالایش روغن مجموعه ای از فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی است که به منظور تصفیه روغن و حذف ترکیبات ناخواسته مانند فسفولیپیدها، اسیدهای چرب آزاد، صمغ ها، رنگدانه ها و بوهای نامطبوع انجام می شود. هدف از این فرآیند، بهبود پایداری حرارتی، افزایش ماندگاری و ایجاد یک روغن باکیفیت و مناسب برای مصارف گوناگون است. به طور کلی فرآیند پالایش روغن در سه مرحله اصلی زیر انجام می شود:

1- گام زدایی و خنثی سازی

نخستین مرحله از تصفیه روغن، گام زدایی است. در این مرحله صمغ ها و ترکیبات فسفولیپیدی که باعث افزایش ویسکوزیته و کاهش ماندگاری روغن می شوند، حذف می گردند. گام زدایی در سه روش انجام می شود که شامل موارد زیر است:
روش های گام زدایی :

• گام زدایی با آب: افزودن آب داغ به روغن باعث حل شدن صمغ ها و جداسازی آن ها می شود.
• گام زدایی با اسید: اسیدهایی مانند فسفریک اسید برای تجزیه صمغ ها و حذف فسفولیپیدهای هیدراته استفاده می شوند.
• گام زدایی آنزیمی: آنزیم های خاصی برای حذف صمغ ها، بدون نیاز به افزودن مواد شیمیایی به کار می روند.

پس از مرحله گام زدایی، اسیدهای چرب آزاد که باعث تند شدن روغن می شوند باید حذف شود. در مرحله خنثی سازی، محلول قلیایی مانند هیدروکسید سدیم(NaOH)  اضافه می شود تا اسیدهای چرب آزاد از روغن جدا شوند. خنثی سازی باعث بهبود پایداری روغن، کاهش طعم تلخی و افزایش کیفیت روغن و عمر مفید محصول می شود.

2- رنگ بری

در مرحله رنگ بری، رنگ روغن بهبود پیدا کرده و شفاف می شود. رنگ بری باعث بهبود شفافیت و ظاهر روغن شده و مواد اکسید کننده را حذف می کند که باعث افزایش کیفیت روغن برای مصارف صنعتی و خوراکی می شود. رنگ بری روغن مراحل زیر را شامل می شود:
روش های رنگ بری روغن

• استفاده از خاک رنگ بر: این خاک ترکیبات رنگی و اکسیدکننده ها را جذب کرده و روغن را شفاف تر می کند.
• استفاده از زغال فعال: زغال فعال برای حذف رنگ های خاص و بهبود پایداری روغن به کار می رود.

3- بوگیری

روغن حاوی ترکیبات بودار نامطلوبی می باشد که بر طعم و بوی محصول نهایی تأثیر می گذارد. در مرحله بوگیری، ترکیبات فرار و نامطلوب از طریق تبخیر در خلأ حذف می شوند. برای حذف بوی ناخوشایند، روغن در دمای حدود 200 تا260  درجه سانتی گراد در محیط خلأ گرم می شود و بخار تحت فشار برای حذف ترکیبات بودار مانند آلدهیدها، کتون ها و برخی اسیدهای چرب آزاد استفاده می شود. در نتیجه روغن خالص و بدون بو از سیستم خارج شده و برای بسته بندی آماده می شود.

مزایای روغن پالایش شده

• مناسب برای پخت و پز: به دلیل نقطه دود بالا، برای سرخ کردن و پخت و پز ایده آل است.
• عدم ایجاد طعم نامطلوب: طعم خنثی آن باعث می شود در طعم غذا تداخل ایجاد نکند.
• ماندگاری بالا: روغن های پالایش شده در مقایسه با روغن های خام ماندگاری بیشتری دارند.

نتیجه گیری

روغن پالایش شده از دانه های روغنی معمولی به دست می آید و طی فرآیندهای گام زدایی، رنگ بری و بوگیری تصفیه می شود تا ناخالصی های آن حذف شده و پایداری بیشتری داشته باشد. در مقابل روغن تراریخته از گیاهانی تولید می شود که از نظر ژنتیکی اصلاح شده اند تا در مقابل آفات و شرایط آب و هوایی مختلف مقاوم باشند.

نیرونماد متخصص در طراحی و تولید دستگاه ها و پکیج های فیلتراسیون انواع روغن هیدرولیک، روغن کمپرسور، روغن بویلرها، روغن موتور جت، سوخت و روغن گیاهی؛ آماده پیاده سازی پروژه های شما می باشد.

سوالات متداول

روغن پالایش شده همان تراریخته است؟

روغن پالایش شده به صورت ذاتی تراریخته نیست و فرآیند پالایش شامل جداسازی ناخالصی ها و آلاینده ها از روغن خام است. روغن پالایش شده در ساختار ژنتیکی دانه ها و یا گیاهان تغییری صورت نمی دهد.

روغن زیتون پالایش شده چیست؟

روغن زیتون پالایش شده به روش های شیمیایی تصفیه می شود تا طعم تند آن از بین برود و مقدار اسیدهای چرب آزاد آن خنثی شود. روغن زیتون پالایش شده کاملاً بی بو است و درجه حرارت بیشتری را نسبت به روغن زیتون بکر تحمل می کند.

روغن کنجد پالایش شده چیست؟

در طی فرآیند پالایش، ترکیبات روغن کنجد تغییر پیدا می کند و روغن بی مزه و بی بو می شود. روغن کنجد پالایش شده دمای دود بالاتری دارد و برای سرخ کردن مناسب است.