مازوت یکی از سوخت های فسیلی است که به عنوان سوخت سنگین شناخته می شود و از تقطیر نفت خام در انواع برج های جداسازی به دست می آید. مازوت به دلیل گرانروی بالا و چگالی زیاد، عمدتاً در صنایع بزرگ و نیروگاه ها به عنوان سوخت استفاده می شود. در گذشته مردم از این سوخت صرفاً برای گرم کردن خانه ها استفاده می کردند؛ اما امروزه به واسطه کوره های مخصوص، می توان مازوت را به گازوئیل و سایر محصولات پتروشیمی تبدیل کرد.
سوزاندن مازوت چیست؟
مازوت به عنوان یک سوخت سنگین، دارای ویسکوزیته و نقطه ذوب بالا است که این ویژگی ها باعث می شود مازوت به راحتی در دماهای بالا بسوزد و انرژی زیادی تولید کند. به دلیل اینکه مازوت گرمای سوختن بالا و قیمت ارزانی دارد، بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران از مازوت برای گرم کردن دیگ های بخار استفاده می کنند.
ویژگی های سوخت مازوت
- گرانروی بالا: مازوت، به دلیل ساختار مولکولی پیچیده، گرانروی روغن بالایی دارد.
- چگالی بالا: چگالی مازوت بیشتر از سایر فرآورده های نفتی مانند بنزین و گازوئیل است.
- ارزش حرارتی بالا: مازوت ارزش حرارتی بالایی دارد و می‌تواند گرمای زیادی تولید کند. به همین دلیل در نیروگاه ها و صنایع بزرگ به عنوان سوخت مورد استفاده قرار می گیرد.
- قیمت پایین: به دلیل فرآیند پالایش ساده تر و هزینه های کمتر، قیمت پایین تری نسبت به سایر سوخت ها دارد.
مازوت چه کاربردی دارد؟
مازوت به دلیل قیمت پایین و دسترسی آسان در کشتی ها، نیروگاه های حرارتی، بویلر صنعتی و … استفاده می شود. برخی از کاربردهای عمده مازوت عبارتند از:
- نیروگاه های برق: مازوت به دلیل انرژی بالا و قیمت پایین، برای تأمین انرژی مورد نیاز نیروگاه ها استفاده می شود.
- صنایع پتروشیمی: در فرآیند تولید محصولات پتروشیمی، مازوت به عنوان ماده اولیه و سوخت مورد استفاده قرار می گیرد.
- کشتی رانی: بسیاری از کشتی ها به عنوان سوخت اصلی از مازوت استفاده می کنند.
- گرمایش ساختمان ها: در برخی مناطق، مازوت به عنوان سوخت در سیستم های گرمایشی ساختمان استفاده می شود.
مازوت چه ضرر هایی دارد؟
مازوت دارای اثرات منفی زیادی است که می تواند بر محیط زیست و سلامت انسان تأثیر بگذارد. برخی از مضرات سوخت مازوت عبارتند از:
- آلودگی هوا: احتراق مازوت باعث تولید ذرات معلق، گازهای گلخانه ای و آلاینده های دیگر می شود که به آلودگی هوا و مشکلات تنفسی در انسان ها و حیوانات منجر می شود.
- تاثیر بر سلامت انسان: استنشاق بخار و ذرات حاصل از احتراق مازوت سبب بروز بیماری های تنفسی، قلبی و حتی سرطان می گردد.
- آلودگی آب و خاک: در صورت نشت مازوت به منابع آب یا خاک، باعث آسیب به اکوسیستم محیط زیست می شود.
تاثیرات سوخت مازوت بر محیط زیست
مازوت در مقایسه با سایر فرآورده های نفتی کیفیت پایینی دارد و حاوی مقدار زیادی گوگرد و فلزات سنگین است. به همین دلیل سوزاندن آن باعث آلودگی هوا و محیط زیست می شود. از مهم ترین تاثیرات سوخت مازوت بر محیط زیست شامل وارد زیر است:
- آلودگی هوا: سوزاندن مازوت باعث انتشار گازهای سمی مانند دی اکسید گوگرد، اکسیدهای نیتروژن و ذرات معلق می شود که باعث آلودگی هوا و ایجاد پدیده وارونگی هوا خواهد شد.
- باران اسیدی: دی اکسید گوگرد منتشر شده از سوختن مازوت در ترکیب با رطوبت هوا، باران اسیدی را تشکیل می دهد که به ساختمان ها، مجسمه ها، جنگل ها و اکوسیستم آبی آسیب می رساند.
- آلودگی آب و خاک: نشت مازوت به آب های سطحی و زیر زمینی باعث آلودگی آب و آسیب به موجودات زنده آبزی می شود. این آلودگی به دلیل ترکیبات سمی، اثرات بلندمدتی بر اکوسیستم دارد و حیات گیاهان و جانوران را به خطر می اندازد.
- تغییرات آب و هوا: سوزاندن مازوت، گازهای گلخانه ای مانند دی اکسید کربن را وارد جو می کند که این گازها باعث افزایش دمای کره زمین و تغییرات آب و هوا می شوند.
عوارض مازوت بر انسان چیست؟
سوخت مازوت ترکیب های سمی زیادی به وجود می آورد که از جمله آن ها می توان به Sox اشاره کرد. بخشی از Sox را گاز SO2 تشکیل می دهد که این گاز دشمن انسان بوده و برای سلامتی خطرهای زیادی دارد. مازوت مشکلات مختلفی برای انسان به وجود می آورد که از جمله آن ها می توان به گلودرد، قرمزی چشم، سینه درد، بیماری های قلبی و تنفسی و … اشاره کرد که این موارد از عوارض مازوت بر انسان هستند. به طور کلی از جمله مشکلاتی که سوخت مازوت بر سلامت انسان دارد عبارتند از:
- مشکلات تنفسی: مازوت، ذرات معلق و گازهای مضری مانند اکسیدهای گوگرد و نیتروژن را در هوا منتشر می کند که باعث تحریک و التهاب ریه ها، برونشیت، آسم و سایر مشکلات تنفسی می شود.
- بیماری های قلبی و عروقی: آلاینده های ناشی از مازوت باعث افزایش فشار خون، کلسترول و تری گلیسرید خون می شوند که این عوامل خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی مانند سکته قلبی و مغزی را افزایش می دهند.
- سرطان: برخی از ترکیبات موجود در مازوت، مانند هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای، خاصیت سرطان زایی دارند و می توانند باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان های مختلف مانند سرطان ریه، پوست و مثانه شوند.
- مشکلات عصبی: قرار گرفتن در معرض آلاینده های مازوت باعث سردرد، سرگیجه، خستگی، اختلال در حافظه و سایر مشکلات عصبی می شود.
نتیجه گیری
مازوت از فرآیند تقطیر نفت خام به دست می آید که به دلیل ویسکوزیته بالا و کیفیت پایین تر نسبت به سایر فرآورده های نفتی، اغلب به عنوان آخرین محصول تقطیر شناخته می شود. مازوت به دلیل غلظت بالای هیدروکربن ها، دارای انرژی حرارتی بالایی است که آن را به گزینه ای مناسب برای استفاده در نیروگاه ها، صنعت کشتی رانی و پتروشیمی تبدیل می کند. اما تاثیر منفی آن بر محیط زیست و انسان، باعث شده است که مازوت همواره یکی از موارد مورد بحث در بین طرفداران محیط زیست باشد.
نیرونماد مجری طراحی و ساخت برج تقطیر، آماده پیاده سازی پروژه های شما در صنعت تصفیه و فیلتراسیون روغن می باشد.
